Ode aan mijn schoonmoeder

Ik sta op en zie op mijn mobiel gemiste oproep: zwager A.
Dat kan maar 1 ding betekenen. En inderdaad. Zijn moeder, mijn schoonmoeder, is vannacht overleden.
Mijn eerste gedachten gaan uit naar mijn kinderen. OMG Magdalena, hoe gaat zij dit oppakken?
Ik vrees met grote vrees.

Later op de dag krijg ik van Ernesto te horen dat ze samen naar Rotterdam, naar de familie gaan. Dat is goed.

’s Avonds zie ik mooie foto’s binnenkomen, ze hebben bloemen in zee gegooid, de kleine neefjes en de kleinkinderen. Mooi. Het ontroerd me.
Dit verhaal hieronder is een stukje over wat ik voelde, vandaag.

Mijn eerbetoon. Een ode aan mijn schoonmoeder die gister, op Bevrijdingsdag, 05-05-2015 op 102 jarige leeftijd overleden is.

Mijn schoonmoeder/mi suegra.

Je schoonfamilie kies je niet, die krijg je. Als ik echter een schoonmoeder uit had kunnen kiezen, dan had ik met alle liefdeblindelings voor haar gekozen: Dalmira C. De C. . Ik weet niet precies welke naam nu eerst moet, andere regels in Uruguay dan in Nederland.
Ik werd verliefd op een van haar drie zonen, de oudste. En hoe bijzonder was dit? Heel bijzonder! Hij had immers de illustere leeftijd van 19 jaar, toen ik geboren werd. En daarbij, hij leefde toen als een jonge god in Montevideo en ik werd geboren in een ziekenhuis in Scheveningen.
Hoe kunnen levens raar lopen en paden bijzonder en bizar elkaar kruisen.

Dalmira, ‘La Nona’ en haar man, ‘el Tato’ trokken jarenlang door Uruguay waar hij werkte voor de elektriciteit en dit her en der in orde maakte. Samen kregen ze drie zonen: J. (later de vader van mijn twee kinderen) en F. (tweeling) en A.. Die drie zorgden ervoor dat hun leven niet saai zou worden. De jongens groeiden speels, voetballend en kwajongensstreken uithalend op. En ja, ze gingen ook nog naar school. En daar moesten ze, in die tijd soms, kilometers voor lopen.
Toen ze ouder werden, hielden de broers nog steeds van voetbal, vrouwen kregen steeds meer, tot zelfs heel veel hun belangstelling, gezellig samen werden flessen wijn leeg gedronken, en niet te vergeten de politiek werd ontzettend belangrijk. Ongelooflijk belangrijk.
Alledrie waren de zoons betrokken in ‘het gevecht’ tegen de dictatuur die toentertijd heerste in Uruguay. Julio werd actief  lid van de Tupamaros, een beweging die je allerlei namen zou kunnen geven, maar voor hem was het een organisatie die vocht tegen de dictatuur.
Nona en Tata hielden zich niet bezig met de politiek, hun zonen wel. J. deed een grote klus voor de Tupamaros en werd verraadden en kwam in de gevangenis terecht. Dat kostte hem de beste jaren van zijn leven, van zijn 23ste tot zijn 30ste.
Ik weet van Dalmira dat dit voor haar vreselijke jaren waren, waarin ze eerst niet wist waar haar zoon was en of hij goed uit de gevangenis zou komen. De andere twee waren naar het buitenland gevlucht. Een via Chili naar Cuba en de ander via Argentinië naar Nederland.

Toen J. vrij kwam en zich niet wekelijks wilde melden bij de politie, nam hij, zonder afscheid te nemen van zijn ouders, geen risico en vluchtte, samen met de toenmalige vrouw van zijn broer A. naar de Nederlandse Ambassade in Brazilië. En vandaar naar Nederland.
LA Nona en el Tato hadden dus op een gegeven moment twee zonen in Nederland wonen. Dat deed hen besluiten om hen achterna te komen. En zo goed en zo kwaad het ging drie woorden Nederlands te leren.

Ik leerde J. kennen in het Spaans Cultureel Centrum, waar hij geen Nederlands leerde, maar waar ik wel les gaf, en later leerde ik zijn ouders kennen. Vanaf dag 1 sloot ik deze tere, lieve, zeer aimabele vrouw in mijn hart. Met een zwaar accent en op een heel speciale manier sprak zij mijn naam uit: ‘KarIn’.
El Tata had Parkinson en op een gegeven moment zijn ze samen teruggegaan naar Uruguay, want hij wilde het liefst in eigen land sterven.
Sindsdien ben ik een aantal leren in Uruguay geweest, de eerste keer was ik zwanger van Ernesto en liep met een dikke buik rond. De tweede keer was Magdalena net 7 maanden en Ernesto 3 jaar en gingen wij in de Hollandse zomer, maar Uruguayaanse winter. Het was koud. Magdalena was ziek. Dalmira sleepte mij die weken door mij met de aller-allerlekkerste gerechten te verwennen. Ik ontbeet zelfs met haar albondigas. Een mengeling van zoet en pittig, zalig! De derde keer was een zeer emotionele ontmoeting. Het was december 2001. Haar zoon J.  was in december 2000 overleden en ik kwam met haar twee kleinkinderen naar haar toe. Toen wij met zijn 3-en binnenstapten en niet haar zoon daar ook bij was, was een tastbaar emotioneel weerzien. Ik weet dat dit bezoek, het zien van haar kleinkinderen, de kinderen van haar overleden zoon, haar de aller-aller gelukkigste vrouw van de wereld maakte, op dat moment. Hoe dubbel haar gevoelens ook waren. Het was een gouden moment, het waren gouden weken. Het afscheid was dan ook zeer moeilijk. Misschien was het de laatste keer?
(Overigens, toen Ernesto 7 maanden was, was Dalmira met haar zus naar Nederland gekomen om haar kleinzoon te leren kennen.)
Magdalena, Ernesto en Neef P zijn een keer met zijn 3-en geweest. En in december 2012 zijn Magdalena en ik samen geweest. Ook neef J. was daar, omdat zijn vader, F., daar was gaan wonen.
Het was gek. Moeder en zoon woonden weer samen. F. had in Nederland tia’s gehad, was met de VUT en had bedacht dat hij beter voor zijn moeder kon zorgen dan in Nederland te blijven.
Een van de dingen die Delmira geweldig vond, was samen met mij ‘roddelen’ over de familie. Maar in december 2012 was zij al achterin de 90 en kon nog maar slecht horen en zien. Ik schreef mijn teksten op, zij las ze en zij praatte terug. Maar het was lastig. Toch bleef ze zichzelf en bromde over haar zoon, die ze niet meer zo goed vond koken als vroeger. En F. mopperde over haar..... Het was een bijzondere combinatie. Ouderdom. Moeder en zoon samen. Na een leven lang geleefd te hebben.
Ik vond het heel bijzonder om die kerst met neef J., dochter Magdalena, Nona en F. samen te vieren. Het was rustig. Simpel. Hun leven was geleefd en het was wachten op de dood. Hoe bizar dan ook. Ik weet niet wie voor wie zorgde? F. voor zijn moeder? Of la Nona voor F.?

De geschiedenis wil dat F. helaas ook eerder overleed dan La Nona. En zij alleen overbleef.
De wens van elke moeder is om eerder te overlijden dan een kind. Zij maakte het twee keer mee dat een zoon eerder ging dat zij. Ik weet dat zij dit vreselijk vond.

Ik denk dat er stapels post van mij in haar kast ligt. ‘Zij stuurde kaarten uit Madrid’ zingt BLOF, ik stuurde mijn schoonmoeder (ondanks de scheiding was ik haar schoondochter en zij bleef mijn schoonmoeder) kaarten van alle plekken waar ik was in Europa op vakantie en schreef een verhaaltje over de plek waar ik was.

Zij was de enig overgeblevene van haar generatie in haar familie. Ook het oudste geworden. Ook haar zus Jacinta is 100 geworden, een sterke familie, sterke vrouwen.
De familiegeschiedenis heeft een icoon verloren.
Dalmira is/was una GRAN SEÑORA! Ik ben gezegend dat ik haar schoondochter heb mogen zijn tot het einde.
Zij was en is een inspiratiebron voor mij. Ik hoop dat mijn kinderen haar kracht erven. Hoe zwaar je lot ook is, draag het met verve. En wees gelukkig.

Natuurlijk is het op 5 mei geen Bevrijdingsdag in Uruguay, maar toch..... Het was 05-05-2015 mooie cijfers.
Ik weet nog niet of ik in het hiernamaals geloof, maar als het waar is, dat er iets is na de dood, dan weet ik zeker dat Dalmira met ontzettend veel liefde opgewacht wordt door haar zonen J. en F., haar man, en al haar familieleden. Deze vrouw heeft zoveel mensen onbaatzuchtig liefde gegeven, ik weet zeker dat zij goed ontvangen wordt.
En als er niets is na de dood, dan is het ook goed.
Ik heb twee kinderen, die haar kleinkinderen zijn en zij zal voortleven in hen. In alle momenten van contact was haar liefde voor hen zichtbaar en tastbaar.
De herinneringen blijven.
Vanzelfsprekend heb ik hier niet al mijn herinneringen kunnen optekenen, dat was ook niet de bedoeling. Wel wil ik delen met de hele wereld, dat una GRAN SEÑORA overleden is. Een familie-icoon. Een dame die heel veel mensen heel veel liefde heeft gegeven.

Ik ben er trots op, dat ik haar schoondochter mocht zijn.
Magdalena en Ernesto en alle neven/nichten, jullie (overgroot)oma was er eentje om nooooooooit te vergeten!

#Cadiz 06-05-2015
# mooie foto’s komen binnen van de familie in Nederland en hun afscheid van Dalmira
# ontroerend mooi
# Karin Kracht